शनिवार वाडा ही पुण्यातील ऐतिहासिक वास्तू आहे. शनिवार वाडा
शनिवार वाडा ही पुण्यातील ऐतिहासिक वास्तू आहे. शनिवार वाडा हे श्रीमंत पेशवे यांचे निवासस्थान होते.
शनिवार वाडा श्रीमंत बाजीराव पेशवे (पहिले) यांनी बांधला. त्याच्या बांधकामाची सूरूवात जानेवारी १०, १७३० रोजी झाली. श्रीमंतांनी स्वत: लाल महालातून माती आणून त्याची पायाभरणीची सुरूवात केली. बांधकाम वेगाने करण्यात आले. अखेर तत्कालीन १६,०१० रुपये खर्चून, शनिवार वाड्याचे बांधकाम जानेवारी २२, १७३२ रोजी पूर्ण झाले.
जेव्हां श्रीमंत शाहू महाराजांना कळले की पेशवे पुण्यात मोठा किल्लेवजा वाडा बांधत आहेत, तेव्हा त्यांच्या सरदारांना भीती वाटली की पेशवे शिरजोर होउ पहात आहेत. तेव्हा शाहू महाराजांनी पेशव्यांना लिहीले की तट मातीचे नाही, छातीचे करायचे असतात.
शनिवार वाड्याची इमारत २१ फूट उंच होती आणि तिच्या चारही बाजूने ९५० फूट लांबीची तटबंदी भिंत होती. ही भिंत आणि बुरूज आजही पुण्यातील मध्यवस्तीत दिमाखाने उभे आहेत. वाड्याभोवतालच्या भिंतीला पाच मोठे दरवाजे व नऊ बुरूज आहेत. येथून जवळच मुठा नदी वाहते.
श्रीमंत थोरले बाजीराव पेशवे यांनी हा वाडा १७३६ च्या सुमारास बांधला. हा वाडा बांधण्या साठी हीच जागा निवडण्या संबंधी एक कथा सांगितली जाते. एकदा एक ससा त्या ठिकाणी एका कुत्र्याचा पाठलाग करतांना बाजीराव पेशव्यांच्या दृष्टीस पडला त्यांना तो शुभ शकुन वाटला. येथे वाडा बांधल्यास केव्हाहि पराभवास सामोरे जावे लागणार नाही असे समजून त्यांनी हा निर्णय घेतला. १८२८ साली लागलेल्या आगीत हा सात मजली वाडा पूर्णपणे जळून गेला. त्यामुळे मुळच्या स्वरुपातील वाडा आपण पाहू शकत नाहीत. या वाड्याच्या चौथर्यावर बसविलेल्या छोट्या फलकावरुन एकेकळी येथे असलेल्या गणेश महल, रंगमहाल, हस्तीदंतीमहाल,दिवाणखाना,कारंजे इत्यादी गोष्टींची कल्पना करता येते.